در بسیاری از خانه‌ها، کودکانی زندگی می‌کنند که چندان علاقه‌ای به تمیز کردن و نظافت ندارند. این کار انباشته شدن کارها بر دوش یک نفر از یک طرف، از طرفی رشد عدم مسئولیت‌پذیری در کودکان را در پی خواهد داشت. به همین دلیل بسیاری از والدین به دنبال راهکارهایی برای علاقه مند کردن کودکان به نظافت خانه و اتاق خود هستند. اگر شما نیز جز این دسته از افراد هستید، بانو زون را در این مطلب همراه نمایید تا با بهترین روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت آشنا شوید.
بهترین روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت
همه بچه‌ها بازی کردن را به کار و نظافت ترجیح می‌دهند. هیچ یک از آنها دوست ندارد بازی جذاب و هیجان انگیز خود را رها کرده و دستمالی به دست بگیرد و مشغول تمیز کاری شود. درست است که دنیای کودکان، دنیایی رنگارنگ و جذاب است، اما کار نکردن و عدم تمایل به نظافت اتاق و خانه، می‌تواند تبعات بس منفی را در پی داشته باشد. کودکان فضای عجیبی دارند و برای حل هر مشکلی، باید به راه حل‌های مخصوص آن مشکل مراجعه کرد. مثلا برای مقابله با بچه ای که مشق نمینویسه باید جوری رفتار کرد و با بچه پرخاشگر به صورت دیگری. برای حل تشویق کودکان به نظافت، نیاز به چوب جادویی نخواهی داشت، بلکه کافی‌ست، با بهترین روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت آشنا شوید:
مثل یک تیم کار کنید
یکی از روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت ، این است که فضایی سرگرم کننده و تیمی ایجاد نمایید. این کار هرگز به روحیه کودکان صدمه وارد نمی‌کند، چرا که پدر و مادرشان را در کنار خود حین کار کردن می‌بیند. همچنین خوب است حین کار کردن، موسیقی مورد علاقه او را پخش کنید و شروع به آواز خواندن با یکدیگر نمایید. با این کار می‌توانید حین بازی و تفریح، به کمک یکدیگر و با مشارکت کودک خود، خانه را تمیز کنید.
حین کار کردن، عکس و فیلم بگیرید
شما می‌توانید همانند تبلیغ‌های تلویزیونی، از لحظه به لحظه کار و فعالیتی که درون خانه به همراه کودکان خود انجام می‌دهید، عکس و فیلم تهیه کنید. شما با این کار لحظاتی بی نظیر و ناب ایجاد می‌کنید که کار کردن را لذت بخش می‌کند.
از ابزارهای کار جذاب و رنگی استفاده نمایید
یکی دیگر از جذاب‌ترین روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت ، این است که از ابزارهای جذاب و رنگی استفاده نمایید. به این منظور می‌توانید ابرها و دستمال‌های رنگی خریداری کرده، یا اصلا سراغ جارو و سطل‌هایی بروید که شکل‌ها و طرح‌های جذابی دارند. به این صورت می‌توانید توجه کودکان خود را جلب نمایید.
علاقه مند کردن کودکان به نظافت
کار را به تفریح تبدیل کنید از بهترین روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت
زمان آشپزخانه را به یک مهمانی تبدیل نمایید. مثلا یک کلاه سرآشپز بر سر کودک خود بگذارید و از او بخواهید تا در آشپزخانه به شما کمک کند.
یا اینکه از او بخواهید که به عنوان سرآشپز، غذایی به عنوان شام شب پیشنهاد دهد. هر کسی می‌تواند حین آماده سازی غذا در آشپزخانه به کمک شما آید. موسیقی پخش کرده، پایکوبی کنید و از کار در آشپزخانه در کنار فرزندان خود لذت ببرید.
احساس همکاری را در آنها تقویت نمایید
از روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت این است که در وجود آنها، حس همکاری و با هم بودن را تقویت نمایید. کار کردن در خانه برای کودکان تبعات مثبتی در پی خواهد داشت. این کار به بچه‌ها نشان می‌دهد که آنها جزئی از خانواده هستند و حضور و فعالیت آنها می‌تواند بسیار موثر باشد.
علاقه مند کردن کودکان به تمیز کردن خانه
کارهای پر چالش را به آنها بسپارید
گاهی ممکن است برخی از والدین، برای علاقه مند کردن کودکان به نظافت ، پاداش تعیین کنند. اما لازم است بدانید که این کار تنها برای مدت کوتاهی پاسخگو خواهد بود. در عوض ما به شما پیشنهاد می‌کنیم، هر چند وقت یک‌بار، کارهای پر چالش را به او بسپارید. اگر تا پیش از این، کودک شما برای پاک کردن میز به شما کمک می‌کرد، کار را کمی سخت‌تر کرده و پاک کردن کل میزها را بر عهده او به تنهایی بگذارید. مرحله بعدی این است که چالش را با افزایش سرعت تکرار نمایید. اشتباه نکنید؛ کودکان از انجام کارهای ساده خسته می‌شوند، گاهی لازم است برای اضافه کردن چاشنی هیجان به کارهای خانه، کارهای سخت را به آنها بسپارید.
برای علاقه مند کردن کودکان به نظافت ، برنامه‌های تکراری را برهم زنید
بگذارید بچه‌های شما حداقل هفته‌ای یک‌بار برنامه ریزی وعده‌های غذایی و پختن شام را انجام دهند، به آنها کمک کنید تا غذاهای تکراری را در وعده‌های پشت سر هم نچینند.
این امر به آنها اجازه می‌دهد تا در مورد برنامه ریزی و سازماندهی وعده‌های غذایی هوشمندانه عمل کنند و این باعث می شود که درگیر یک فعالیت سرگرم کننده باشند و نه کارهای یکنواخت خسته کننده!
همچنین، به کودک خود اجازه دهید هر چند وقت یک‌بار، خلاقیت به خرج داده و خود غذایی خوشمزه درست کند. باور کنید این کار خلاقیت او را به شدت افزایش خواهد داد!
علاقه مند کردن کودکان به نظافت
برای آنها هدف معنوی تعریف کنید
هنگامی که بچه‌ها مجاز به شرکت در کاری هستند که از خودشان بزرگ‌تر است، احساس رشد در زندگی و مهم بودن در خانواده در آنها رشد می‌کند. همه افراد از احساس مهم بودن لذت می‌برند و این چیزی است که در رشد شخصیت کودکان نقش اساسی بازی می‌کند.
او را تشویق کرده و از کمک کردن او در انجام کارهای خانه، سپاسگزار باشید. به او نشان دهید که حضور او در کنار شما حین کار کردن، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
زبان و لحن مناسبی برای درخواست کمک از آنها، انتخاب نمایید
توجه داشته باشید که کار کردن برای بچه‌ها هیچ انگیزه‌ای در پی ندارد. بلکه نکته اصلی کار کردن این است که احساس اعتماد به نفس و مسئولیت‌پذیری را در او تقویت نمایید. به جای اینکه با لحنی تحکم آمیز، او را وادار به انجام کار خانه کنید، با عبارتی محترمانه از او درخواست کمک نمایید. مثلا به او بگویید:” خیلی خوبه که به مامان کمک کنی خونه رو تمیز کنه”
همچنین از جملاتی که اعتماد به نفس را در او تقویت می‌کند، استفاده نمایید؛ مثلا بگویید: در خانواده ما، بچه‌هایی که تختخوابشون رو مرتب می‌کنند، خیلی زیبا هستند”. توجه داشته باشید که هرچه فرزند شما مستقل‌تر تربیت شود، انگیزه بیشتری برای انجام وظایف خود در آینده خواهد داشت.
دوباره کاری را تعطیل کنید
هیچ کس دوباره کاری و چندباره کاری را دوست ندارد. از این رو اگر کودک شما، نتوانست کاری که به او سپردید را به خوبی انجام دهد، او را وادار به انجام مجدد آن نسازید. کمی صبر داشته باشید چرا که او به مرور زمان، شیوه درست انجام کار را به خوبی یاد خواهد گرفت.
یک سبد جذاب درست کنید
اگر از آشفتگی لباس‌های کثیف به ستوه آمده‌اید، می‌توانید یک سبد جذاب تهیه نمایید و از کودک خود بخواهید، تا لباس‌های کثیف خود را درون سبد بیندازد. توجه داشته باشید که شما میبایست دنیایی جذاب برای آنها بسازید، دنیایی رنگارنگ که با آنها ارتباط برقرار می‌کند.
به منظور علاقه مند کردن کودکان به نظافت ، یک چک لیست ایجاد نمایید
درست کردن چک لیست به افراد انگیزه می‌دهد. همه دوست دارند که مراحل رشد و به پایان رساندن کارهای خود را به خوبی مشاهده نمایند. می‌توانید به کمک تصاویر جذاب، یک چک لیست مطابق سلیقه کودک خود ایجاد نمایید، تا بعد از انجام دادن هر یک از کارها، با یک مداد رنگی و یا حتی برچسب‌های هیجان انگیز، رو به روی کار انجام شده، تیک زده و یا چیزی بچسباند.
برای سرعت بخشیدن به کار، بازی کنید
گاهی لازم است تا مهارت‌های زمان سنجی و همچنین سرعت را در او تقویت نمایید، برای این کار می‌توانید، از یک زمان‌سنج استفاده نمایید و بازی کنید. مثلا زمانی را برای انجام کاری مشخص تعیین کرده و بازی را آغاز نمایید. اگر او توانست کار تعیین شده را در این بازه زمانی انجام دهد، جایزه‌ای به او اعطا کنید.
علاقه مند کردن کودکان به تمیز کردن خانه
روش های تشویق کودکان به نظافت: راهکارهایی برای تربیت بهداشت فردی
تشویق کودکان به نظافت شخصی و بهداشت فردی یکی از چالش‌های اساسی والدین است. یادگیری و رعایت اصول بهداشتی، نه‌تنها به سلامت جسمی کمک می‌کند، بلکه تأثیر زیادی بر رشد اجتماعی و شخصیتی کودکان دارد. در ادامه به بررسی روش‌های مؤثر و علمی برای تشویق کودکان به نظافت و رعایت بهداشت شخصی می‌پردازیم.
تشویق کودکان به نظافت
رعایت نظافت و بهداشت شخصی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که کودکان باید از سنین پایین یاد بگیرند. با استفاده از روش‌های تشویقی و مثبت مانند الگوی‌سازی، بازی، تشویق و آموزش تدریجی، می‌توان این مهارت‌ها را به کودکان آموزش داد و آنها را به عادت‌های بهداشتی خوب ترغیب کرد. تربیت بهداشت فردی، نه تنها سلامت جسمی کودکان را تضمین می‌کند، بلکه به رشد روانی و اجتماعی آنها نیز کمک شایانی می‌کند.
1. ایجاد الگوی مثبت در خانواده
کودکان از طریق مشاهده رفتار والدین و سایر اعضای خانواده یاد می‌گیرند. اگر والدین خود به نظافت شخصی اهمیت دهند، کودکان به‌صورت طبیعی تمایل به تقلید از این رفتار خواهند داشت. شما می‌توانید به‌عنوان والد، با رعایت مواردی مانند شستشوی مرتب دست‌ها، مسواک زدن و حمام کردن به کودکان نشان دهید که نظافت بخشی از زندگی روزمره است. الگوی مثبت بودن یکی از مؤثرترین روش‌های تربیت بهداشتی است.
نکته: انجام این کارها همراه با توضیح و تأکید بر فواید آنها می‌تواند انگیزه بیشتری به کودکان بدهد. مثلاً هنگام شستشوی دست‌ها توضیح دهید که این کار باعث از بین رفتن میکروب‌ها می‌شود.
2. تبدیل نظافت به یک بازی
بازی کردن برای کودکان بسیار جذاب است و می‌تواند به یک ابزار آموزشی مؤثر برای تشویق کودکان به نظافت تبدیل شود. شما می‌توانید نظافت شخصی را به شکل یک بازی جذاب برای کودکان درآورید. به عنوان مثال، شستشوی دست‌ها را به یک مسابقه زمان‌گیری تبدیل کنید و ببینید چه کسی سریع‌تر و بهتر دست‌هایش را می‌شوید.
نکته: برای مسواک زدن می‌توانید از اپلیکیشن‌ها یا ویدئوهای آموزشی کودکانه استفاده کنید که به‌صورت موزیکال و جذاب کودکان را به انجام صحیح این کار تشویق می‌کنند.
3. استفاده از تشویق و پاداش
تشویق و پاداش یکی از ابزارهای مؤثر در تغییر رفتار کودکان است. وقتی کودکان پس از انجام کارهای بهداشتی مورد تشویق قرار می‌گیرند، این رفتار مثبت در ذهن آنها تقویت می‌شود و تمایل بیشتری به تکرار آن خواهند داشت. البته پاداش‌ها نباید همیشه مادی باشد؛ تشویق‌های کلامی یا حتی نشان دادن علاقه و توجه بیشتر نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد.
نکته: برای تشویق کودکان به نظافت، می‌توانید یک جدول تشویقی در خانه داشته باشید و هر بار که کودک وظایف بهداشتی خود را انجام می‌دهد، یک ستاره یا نشان به او بدهید. با جمع شدن تعداد مشخصی از ستاره‌ها، می‌توانید یک پاداش کوچک مانند یک بازی جدید یا زمان بیشتری برای بازی به او بدهید.
4. آموزش تدریجی و مناسب سن کودک
کودکان در مراحل مختلف رشد، نیازهای متفاوتی در زمینه نظافت شخصی دارند. لازم است والدین به تدریج و متناسب با سن کودک، اصول بهداشتی را به او آموزش دهند. برای مثال، کودکان خردسال باید به‌صورت ساده با مفاهیم اولیه نظافت مانند شستشوی دست‌ها و مسواک زدن آشنا شوند، در حالی که کودکان بزرگ‌تر باید به یادگیری مهارت‌هایی مانند استحمام منظم، تعویض لباس و مراقبت از پوست و مو بپردازند.
نکته: استفاده از زبان ساده و تشبیهات جذاب می‌تواند فرآیند آموزش را برای کودکان لذت‌بخش‌تر کند.
5. ایجاد محیطی جذاب و مناسب برای نظافت
محیط مناسب و جذاب می‌تواند تمایل کودکان به رعایت بهداشت شخصی را افزایش دهد. شما می‌توانید برای تشویق کودکان به نظافت برای کودک وسایل شخصی بهداشتی با طرح‌های کارتونی یا رنگ‌های مورد علاقه او تهیه کنید. این کار باعث می‌شود تا کودکان به این وسایل علاقه نشان دهند و خود تمایل به استفاده از آنها داشته باشند.
نکته: مثلاً مسواک‌هایی با طرح شخصیت‌های کارتونی محبوب کودکان یا حوله‌های رنگی و جذاب می‌تواند به تشویق آنها برای استفاده از این وسایل کمک کند.
6. توضیح فواید نظافت به زبان کودکانه
کودکان ممکن است از اهمیت نظافت و بهداشت به‌درستی آگاه نباشند. والدین می‌توانند با استفاده از داستان‌ها، تصاویر یا ویدئوهای آموزشی، فواید رعایت بهداشت را به زبان ساده و قابل فهم برای کودکان توضیح دهند. مثلاً می‌توانید بگویید که شستشوی دست‌ها به جلوگیری از بیماری‌ها کمک می‌کند یا مسواک زدن باعث داشتن دندان‌های سفید و سالم می‌شود.
نکته: می‌توانید از داستان‌های تخیلی یا شخصیت‌های کودکانه برای بیان اهمیت نظافت استفاده کنید. مثلاً یک شخصیت داستانی که به دلیل رعایت نکردن بهداشت بیمار شده است، می‌تواند نمونه خوبی باشد.
7. برنامه‌ریزی روزانه برای نظافت
داشتن یک برنامه منظم روزانه برای نظافت می‌تواند به کودکان کمک کند تا این عادت‌ها را به‌عنوان بخشی از روزمره خود بپذیرند. مثلاً زمان‌هایی خاص برای شستشوی دست‌ها، مسواک زدن و حمام رفتن تعیین کنید و سعی کنید به آنها پایبند بمانید. این کار به کودکان کمک می‌کند تا نظم را در رعایت بهداشت فردی یاد بگیرند.
نکته: استفاده از تایمر یا زنگ هشدار برای یادآوری زمان‌های نظافت می‌تواند مفید باشد.
8. استفاده از داستان‌ها و کتاب‌های آموزشی
بسیاری از کتاب‌ها و داستان‌های کودکانه وجود دارند که به موضوع بهداشت و نظافت پرداخته‌اند. این کتاب‌ها می‌توانند به‌صورت غیرمستقیم و از طریق داستان‌گویی، اهمیت نظافت را به کودکان آموزش دهند. با خواندن این داستان‌ها برای کودکان، می‌توانید به آنها کمک کنید تا به اهمیت نظافت پی ببرند و از آن لذت ببرند.
نکته: استفاده از کتاب‌هایی که شخصیت‌های محبوب کودکان در آنها وجود دارند، می‌تواند جذابیت بیشتری برای کودک ایجاد کند.
9. تشویق به انجام مسئولیت‌های شخصی
یکی از راه‌های مؤثر در تربیت بهداشت فردی کودکان و تشویق کودکان به نظافت، دادن مسئولیت‌های کوچک به آنهاست. وقتی کودکان مسئولیت‌هایی مانند تمیز کردن وسایل شخصی، لباس پوشیدن و جمع‌آوری اسباب‌بازی‌ها را بر عهده می‌گیرند، احساس مسئولیت بیشتری نسبت به نظافت شخصی خود پیدا می‌کنند.
نکته: باید به کودکان اجازه دهید تا در حد توان خود این وظایف را انجام دهند و نباید از آنها انتظار داشته باشید که همه‌چیز را به‌صورت کامل انجام دهند. تشویق و حمایت از تلاش آنها مهم است.
10. اجتناب از تنبیه و اجبار
باید به خاطر داشته باشید که اجبار و تنبیه در رابطه با رعایت نظافت می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. کودکان ممکن است در برابر اجبار مقاومت کنند و حتی از انجام وظایف بهداشتی بیزار شوند. به جای اجبار، سعی کنید از روش‌های مثبت مانند تشویق و پاداش استفاده کنید و از کودک خود حمایت کنید.
نکته: اگر کودک در رعایت نظافت کوتاهی کرد، به جای تنبیه او، دلیل رفتار او را جویا شوید و با هم به راه‌حل برسید.
سخن پایانی
همان‌طور که مشاهده کردید، روش های علاقه مند کردن کودکان به نظافت نه تنها خسته کننده نیست، بلکه می‌تواند بسیار جذاب و هیجان انگیز باشد. توجه داشته باشید که دنیای کودکان، دنیای رنگ و بازی‌ست، شما می‌توانید این موارد را تبدیل به ابزارهای جادویی کرده و با علاقه مند کردن کودکان به نظافت، مسئولیت پذیری را در آنها تقویت نمایید.
منبع:
